ҚР Парламенті Мәжілісінің жалпы отырысында депутат Еділ Жаңбыршин азық-түлік бағасының қымбаттауы мәселесін көтеріп, тиісті министрлерден жағдайды тұрақтандыру және азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін не істеп жатқанын айтып беруді сұрады.
Бақыт Тұрлыханұлы, өңірлерде ондаған жиын өткізіп, азық-түлік бағасының көтерілуіне байланысты мәселе көтерілмеген бірде-бір кездесу болған жоқ. Өткен айдың аптасында бірқатар өңірлерде азық-түлік бағасының өсуі жылдық көрсеткіштен 36%-дан 47%-ға дейін болды. Статистикаға сүйенсек, қазақстандықтар табысының жартысынан көбін тамаққа жұмсайды екен. Азаматтарымыздың жалақысының өсу деңгейі әлеуметтік маңызы бар тауарлар бағасының өсуіне төтеп бере алмайды. Сонымен қатар, қазіргі геосаяси жағдайға байланысты экономикалық мәселелерге нарықтағы тауарлардың физикалық қолжетімділігі мәселесі де қосылып отыр. Осыған байланысты менің сұрақтарым бар: министрлік елдің азық-түлік балансын әзірледі ме, үкіметте азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің нақты жоспары бар ма, бағаның өсуін қалай реттеуді жоспарлап отырсыз?Мәжіліс депутаты Еділ Жаңбыршин
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрі Бақыт Сұлтановтың айтуынша, өнімдер мен тауарлар құнының күрт өсуіне бірінші кезекте геосаяси жағдай әсер етті.
«Бүгінгі геосаяси жағдай тікелей әсер етеді. Мәселен, Халықаралық ауыл шаруашылығы және азық-түлік ұйымы Еуропа елдерінде 20%-дан астам (инфляция – ред.) – 5%-дан 7%-ға дейін, ал көршілес елдерде бағаның 15%-ға дейін өскені тіркелген. Бұл импорттық инфляцияға әкеледі. Бұған қоса, соңғы айлардағы геосаяси жағдай ұлттық валютамыздың бағамына да тікелей әсер етті. Құбылмалылық нәтижесінде теңге 18%-ға құлдырап, бағаның өсуіне әкелді», - деді Бақыт Сұлтанов.
Бұл ретте Сауда министрлігінің басшысы бағаның өсуіне әсер ететін ішкі фактордың да бар екенін атап өтті.
«Дегенмен, ішкі факторлар да бар. Сіздің сұрағаныңыз – еліміздің азық-түлік балансы, бізде бар, тиісті кешенді жоспарлар қабылданды, импортқа тәуелді алты тауар бойынша инвестициялық жобалар жүзеге асырылуда. Мүмкіндігінше, 2-3 жыл ішінде бұл көрсеткіштерді төмендету шаралары қабылданатын болады. Бағаға келетін болсақ – қазір ішкі теңгерім бақылауда, 19 әлеуметтік маңызы бар тауар – олардың қоры 1 млн тоннаны құраса, желтоқсанда 2 млн тоннаны құрады. Әрине төмендейді. Импорт пен экспорт бойынша тиісті шаралар қабылданды – бірқатар азық-түлік тауарларына шектеулер қойылды. Сондай-ақ көршілес елдерден импортқа қатысты сұрақтар да қарастырылған», - деді Бақыт Сұлтанов.
Сауда министрлігінің басшысы қазіргі уақытта бағаны реттеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға тапсырмалар берілгенін қосты.
«Әкімдіктер тиісті жұмыстарды жүргізіп жатыр, олардың жанынан мониторинг топтары құрылды, құрамына біздің комитет, Мемлекеттік кірістер комитеті, Бәсекелестікті қорғау және реттеу агенттігінің өкілдері кіреді. Соңғы үш аптада жергілікті дүкендердің 75-85%-ын айналып өтіп, олар сауда маржасын 15%-ға төмендетті. 259 факті тіркелді (бағаны асырған – ред. ескертпе). Мұндай турлар апта сайын өткізілетін болады. Фактілер анықталған кезде шектен шыққандар айыппұлдар арқылы жазаланады», - деді Бақыт Сұлтанов.
Министр мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 122 базар тексеріспен қамтылғанын атап өтті.
«Біріншіден, бұл «Алтын Орда» базары – тексеру осы аптада аяқталды. Бас прокуратурада консультативтік кеңес өткізіліп, қорытындысымен кейінірек таныстырамыз. Тексерулердің нәтижесінде біз бірқатар заңнамалық бастамаларды дайындап жатырмыз және жақын арада сіздердің қарауларыңызға ұсынатын боламыз. Жұмыс үш бағыт бойынша жүргізілмек. Базар иелерінің жауапкершілігін арттыру – бұл мәселе бақылауда», - деді Бақыт Сұлтанов.
Өз кезегінде ҚР Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашүкеев азық-түлік балансы есептелгенін және бұл мәселе департаментте бақылауда екенін айтты.
Біздің бақылауымызда 29 азық-түлік, оның ішінде 19-ы әлеуметтік маңызы бар тауарлар. Біздің басты мақсатымыз – тауар өндіру көлемін ұлғайту: 2021 жылы біз оны 1,9%-ға ұлғайтып, 2,2 трлн деңгейіне жеттік. Бізде нақты шаралар бар, соның ішінде 29 тауардың алтауының өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейі төмен, сондықтан алма қосымша өсіріледі, бес тауар шығаратын сүт фермасы іске қосылады, үш ет комбинаты, тоғыз құс фабрикасы іске қосылады деп жоспарлануда. Биыл президенттің тапсырмасы бойынша жергілікті тұрақтандыру қорларына форвардтық сатып алуды 74 миллиардтан 114 миллиардқа дейін арттырдық.Ербол Қарашүкеев
Ауыл шаруашылығы министрлігі басшысы атап өткендей, тұрақтандыру қорлары тауар өндірушілермен келісім-шарттар жасап, халықты арзан бағамен қамтамасыз етеді. Қарашүкеев сендіргендей, барлығы бақылауда.
