
- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 152
10 күнге созылған оқу-жаттығуға 20-45 жас аралығындағы 100-ге жуық азамат қатысты.
9–18 қыркүйек аралығында Атырау облысында аумақтық қорғаныс әскерлері бригадасы және әскери міндеттілердің қатысуымен арнайы тактикалық оқу-жаттығу ұйымдастырылды. Оқу-жаттығу «Бригада бөлімшелерін жұмылдыру және жауынгерлік әзірлікті жоғары деңгейге жеткізу, жауынгерлік үйлестіруді ұйымдастыру мен жүргізу, сондай-ақ аса маңызды нысандарды қорғау мен күзету» тақырыбында өтті.
Шараның негізгі мақсаты – облыс аумағындағы маңызды стратегиялық нысандарды күзету және қорғау кезінде бригадалық басқарма мен жергілікті әскери басқару органдарының үйлесімді іс-қимылын пысықтау, дайындық деңгейін тексеру болды.
«Атырау облысының резервтегі қорғаныс бригадасы бейбіт және соғыс уақытында келесі міндеттерді орындайды. Ең алдымен, елді мекендерді, коммуналдық объектілер мен инфрақұрылым желілерін қорғау, тіршілікті қамтамасыз ететін нысандардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, халықты қарсылас тарапынан төнетін қауіп-қатерден қорғау. Екіншіден, барлау, диверсиялық және террористік топтарды анықтау және жоюға қатысу. Үшіншіден, жауапкершілік аймағында төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету. Соғыс жағдайында әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және салдарын жою шараларына қатысу. Арнайы операциялық күштермен бірлесіп, уақытша басып алынған аумақтарда қарсыласқа тойтарыс беру операцияларын жүргізу» дейді Атырау облысы аумақтар бригадасының командирі Нұржан Даутов.
Оқу-жаттығудың соңғы күні шартты қарсыластың шабуылына тосқауыл қою және стратегиялық нысанды қорғау бойынша тактикалық эпизод көрсетілді. Бұл бөлім аумақтық қорғаныс күштерінің қауіп-қатерге жедел жауап беру және инфрақұрылым объектілерін қорғауға дайын екендігін көрсетті.
Оқу-жаттығуға қатысқан ер азаматтар арасында Жедел жәрдем орталығының қызметкері Ыбырай Әділгереев те бар.
«Отан алдындағы борышымды өтегеніме жиырма жыл өтіпті. Осы оқу-жаттығу кезінде әскердегі кездерім есіме түсіп, сол күндер қайта жаңғырды. Бүгінгі тактикалық эпизодта мен нысанды басып алушы террористің рөлін сомдадым. Барлығы жоғары деңгейде ұйымдастырылған», – деді ол.
Оқу-жаттығу қорытындысымен ерекше көзге түскен бірқатар қатысушы азаматтар әскери дайындықтағы жоғары белсенділігі үшін марапатталды.
Хұсни ХАМЗА

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 167
Өңірде жүзге жуық әскери міндеттілер 10 күндік оқу-жаттығудан өтті.
Оқу жаттығудың соңғы күнінде нысанды қорғау және шартты қарсыластың шабуылын тойтару операциясы көрсетілді және әскери дайындығы шыңдалған бірқатар азаматтар шара соңында марапатталды

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 185
Облыста ауыл шаруашылығыен айналысатын 4 мыңға жуық шаруа қожалығы тіркелген. Олардың 280-нен астамы егін шаруашылығына бейімделген. Бүгінде жалпы көлемі 104,5 мың тонна өнім жиналды,- деп хабарлайды Өңірлік комуникациялар қызметі.
Атап айтқанда, 48,6 мың тоннасы көкөністер, 35 мың тоннасы бақша, 5 мың тоннасы картоп және 16 мың тонна мал азығы ретінде алынған. Ал шаруашылық құрылымдар мен жеке секторлардағы жалпы егіс көлемі 9,3 мың гектарды құрады.
Маусымдық өнімдермен Атырау тұрғындарынан бөлек көршілес облыстарды да қамтамасыз етіп отырғандардың бірі – Махамбет ауданындағы «Агрофеликс» шаруа қожалығы. Мұнда 100 гектар жерге егін егілген.
-Қазіргі уақытта өнімді жинау науқаны қарқынды жүріп жатыр. Пияз, сәбіз, қырыққабат, картоп жиналуда. Жұмыстарға 40-тан астам адам тартылған. Жоспар бойынша науқанды қараша айында толық аяқтауымыз қажет,- деді шаруа қожалығы агрономының көмекшісі Александр Хан.
Жиналған өнім егістіктен тікелей тұрақтандыру қорына жіберіледі. Ол жерден сұрыпталған өнім төмен бағамен қала және аудандағы сауда нүктелеріне апарылмақ.

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 76
Қай кезеңде болсын елдің дамуы адал еңбекпен өлшенеді. Жаһандану дәуірінде жаңа технологиялар, жасанды интеллект жайлы көп айтылып жатқанымен, қарапайым жұмысшы мамандықтарының орны ешқашан кеміген емес. Өйткені құрылыс тұрмаса – ауыл көркеймейді, техника жүрмесе – далада егін өнбейді, ұстаз бен дәрігер болмаса – болашаққа жол ашылмайды.
Махамбет ауданында еңбек адамдарының үлесі ерекше. Биыл ғана іске қосылған бірқатар құрылыс жобаларында жергілікті жұмысшылардың қолтаңбасы бар. Жаңа мектеп ғимаратының іргесін қалаған да, ауыл арасындағы жолды жөндеген де – сол қарапайым еңбек иелері. Көрінбей жүрген еңбектің жемісін тұрғындар күнделікті тұрмысынан сезінуде.
Ауыл шаруашылығы саласында да жұмысшы мамандықтарының қажеттілігі арта түсуде. Көктемгі егіс пен күзгі жиын-терім кезінде механизаторлар мен тракторшылардың тынымсыз еңбегі аудан экономикасын алға сүйреп отыр. Олардың еңбегінсіз нанымыздың да, ырысымыздың да толық болмайтыны айқын.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында кәсіби-техникалық мамандар даярлауға ерекше тоқталған болатын. Бұл – еліміздің әрбір аймағы үшін маңызды. Өйткені ертеңгі күні ауылдағы инфрақұрылымды дамытатын да, жаңа өндіріс ошақтарында еңбек ететін де – бүгінгі жас жұмысшылар.
Жастардың арасында дәнекерлеуші, құрылысшы, мал дәрігері секілді кәсіпке бет бұрып жатқандары қуантарлық. Бұлар – болашақта ел тірегіне айналатын мамандық иелері.
Бүгінгі таңда еңбек адамына құрмет – қоғамның басты парызы. Махамбет топырағынан түлеген қарапайым жұмысшылардың маңдай тері – ауданның дамуына қосылған зор үлес.
С.Жайлашев,
Махамбет аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 95
ЖУЫРДА «APEC TRAINING CENTER» ЖШС-НЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН ҚАЗҰТЗУ-ДЫҢ ӘР ЖЫЛДАРДАҒЫ ТҮЛЕКТЕРІНІҢ КЕЗДЕСУІ ӨТТІ.
80-ге жуық түлек бас қосып, өз саласында жетістікке жеткендер мінберге шығып сөз сөйледі. Солардың бірі – университеттің 1977 жылғы түлегі, мұнай саласының әртүрлі компанияларында түрлі лауазымдарда 40 жылдан астам жұмыс істеген тәжірибелі өндіріс қызметкері Жеңіс Сейтаев.
– Сол кездегі Қазақ политехникалық институтының мұнай факультетін мұнай кәсіпшілігі жабдықтарын жөндеу және техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженер-механик мамандығы бойынша бітірдім. Еңбек жолымды Балықшы Барлау бұрғылау басқармасында бұрғылау қондырғысының жөндеу механигі болып жұмыс істеуден бастадым. Кейіннен «Теңізмұнай» мұнай-газ өндіру басқармасына ауысып, Теңіз кен орнының құрал-жабдықтарын жалпы техникалық жөндеуден өткізу қызметінің бастығы болдым. Жалпы, мен Теңізде 40 жылға жуық жұмыс істедім, оның 27 жылы ТШО мен оның жобаларында болды. Адамдардың қалай өсіп, өзгергеніне, «Теңіздің» қалай өзгеріп, өскеніне куә болдым. Бұл уақыттар өзіме сенуге, адамдарға сенуге және оларды бағалауға үйретті. Көп жылдар бойы жинаған тәжірибемді ТШО-ның күрделі жобаларында толығымен пайдалана отырып, еңбекті қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік сала-сында сарапшы қызметін атқардым,- дейді Ж.Сейтаев.
2020 жылы Жеңіс Сейтаев өзі оқыған университетіне оралып, жинақтаған тәжірибелік білімін жаңа буын мұнайшы- инженерлермен бөлісіп келеді. Мем¬лекет басшысының Жарлығымен өндіріске сіңірген ерен еңбегі үшін «Құрмет» орденімен марапатталған.
Келесі спикер – университеттің Геология және мұнай-газ ісі институты директорының орынбасары Айбек Абдукаримов. «Болашақ» бағдарламасының түлегі, Альберта университетінде (Канада) «Мұнай ісі» мамандығы бойынша магистратураны аяқтаған.
– 2015 жылы Қ.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ-да «Мұнай-газ ісі» мамандығы бойынша бакалавр дәрежесін тәмамдадым. Қазіргі уақытта институтта ғылыми және халықаралық қызметті белсенді дамытудамын. Ғылыми журналдарда 15-тен астам мақаланың авторы атанып, гидродинамикалық модельдеу саласында тәжірибе жинақтап үлгердім. Институтта алған білімім мені техникалық әдебиеттермен жұмыс жүргізу машығына, процестерді талдауға арналған үлкен көлемді мәліметтермен жұмыс істеу дағдысына бейімдеді, жұмыстың нәтижелі болуына жауапкершілік алуға, еңбексүйгіштікке үйретті. Университетке диплом үшін емес, өз ісінің кәсіпқой маманы болуы үшін түсуге талпыну керек. Бұған қол жеткізу үшін табандылық қажет,- деді А.Абдукаримов.
Кездесуге келген спикерлердің бірі – 2009-2013 жылдары «Мұнай-газ» ісі мамандығы бойынша білім алған Лина Тайкен. Оқу бітіріп келген жылдары аз уақыт өз саласы бойынша жұмыс істеп, кейін Малайзия, Қытай асып, магистратураға түскен. Логистика саласы бойынша білімін жетілдірген Л.Тайкен бүгінде Атырау облысының экономикалық жағынан дамуына үлес қосып келеді.
– Мектепті аяқтағаннан кейінгі алғашқы жоғары білімді дәл осы университеттен алғаннан кейін бұл оқу ордасы мен үшін ыстық. Ересек өмірге және арман- мақсатымыздың орындалуына қадам жасауға мүмкіндік сыйлаған Сәтбаев университетіне алғысымды білдіремін. Тұлға болып жетілуімізге, қанатымыздың қатаюына үлесі зор. «Мемлекет маған не береді?» деп емес, «Мен елім үшін не істей ала¬мын?» деген ойда болғанда ғана әр адам қоғамға пайдасын тигізе алады. Қай жерден білім алсақ та, бастысы елдің дамуына үлесімізді қосуға тырысайық,- деді Л.Тайкен.
Иә, университет түлегі Лина Тайкен – қазіргі таңда «Голбридж» халықаралық компаниясының бас¬шысы. Атырауда жылына 144 мың тонна өңделген қант шығаратын, яғни қуаттылығы осындай зауыт салуды көздеп отыр.
– Жоба жүзеге асқан жағдайда бір ғана аймақтағы емес, тұтастай елдегі қантқа деген қажеттілікті қанағаттандыруы тиіс. Біз қант қызылшасынан ашытқы дайындайтын Қытайдың жетекші компаниясымен тәжірибе алмасып, оның технологиясын жан-жақты меңгердік. Олар біздің жобамызды қолдап, сол үшін 80% инвестиция құюға әзір екендіктерін мәлімдеді. Жобамызды Атырау облысында жүзеге асыру мерзімі жыл жарым уақытқа созылады. Ресми құжаттар дер мезгілінде дайын болған жағдайда, 2026 жылдың жазында зауытты іске қосамыз. Қанттан бөлек, өнімнің төрт түрін шығаратын боламыз. Көздеген мақсатымыз орындалуы үшін жер телімін бөлуді өтінеді.
Түлектер – Сәтбаев университе- тінің зор мақтанышы. Әйгілі Политех өз тарихында мыңдаған талант иелері мен көрнекті тұлғаларға білім берді, олар қазір еліміздің түкпір-түкпіріндегі жетекші өндіріс орындарында, ғылым мен экономика салаларында қажырлы еңбек етуде.
Көптеген белгілі түлектер үлкен-үлкен мекемелерде жоғары лауазымды қызметтер атқарып жүрсе, кейбіреулері Қазақстаннан алыс аймақтарда адал еңбек етіп, еліміздің гүлденуіне өз үлестерін қосуда. Олардың еңбек жолдарын еске алып, жыр ету – тек университетке көрсетілген құрмет ғана емес, сондай-ақ келешек ұрпақ үшін, жалынды студент-жастар үшін де лайықты үлгі-өнеге.
Қ.АЙТҚАЛИЕВ

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 89
Атырау облысы әкімінің орынбасары Марат Мурзиевтің төрағалығымен «Таза Қазақстан: аймақтық деңгейдегі үйлесімді іс-қимыл және жауапкершілік» тақырыбында кеңес өтті, – деп хабарлайды Өңірлік коммуникациялар қызметі.
Жиында облыстағы санитариялық тазалық, заңсыз қоқыс орындарын жою, тұрмыстық қалдықтарды басқару және экологиялық мәдениетті арттыру шараларымен қатар көгалдандыруға ерекше басымдық берілді.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес 2021-2025 жылдарға арналған Атырау облысының елді мекендерін көгалдандыру және жасыл аймақтар жасау жөніндегі өңірлік жоспар бекітілген. Ол бойынша бес жыл ішінде 275 гектар жерге 540 мың түп ағаш отырғызу көзделген. Оның ішінде 2021-2024 жылдары 212 гектарға 394 мыңнан астам көшет егілді. Бұл жұмыстарға облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, барлық аудан қамтылды.
2025 жылдың көктемгі маусымында 24 гектар жерге 37 мыңнан астам ағаш отырғызылып, жоспардың 25 пайызы орындалды. Дегенмен Атырау қаласы, Индер және Жылыой аудандарында көрсеткіш айтарлықтай төмен болып отыр. Жоспардың толық орындалмауы көктемгі су тасқынының салдарымен түсіндірілді. Қалған жұмыстар күзгі маусымда аяқталуы тиіс.
Кеңесте заңсыз қоқыс орындарын анықтау үшін дрон және ғарыштық мониторингтің қолданылып отырғаны айтылды. Биыл 40-қа жуық рұқсатсыз қоқыс орны тіркелген, олардың бір бөлігі жойылғанымен толық тазалау жұмыстары жалғасуда. Сонымен бірге 6 мыңнан астам экологиялық құқықбұзушылық анықталып, кінәлілерге айыппұл салынды.
Оқушылар арасында экологиялық мәдениетті қалыптастыру бағытында 200-ден астам «жасыл клуб» құрылып, түлектердің ағаш егу челленджі жалғасуда. Жастар ұйымдары мен волонтерлердің белсенді қатысуымен 100-ден астам экологиялық акция өткізілді. Бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілерде экологиялық тақырыпты насихаттау кеңінен жүргізіліп келеді.
Кеңес қорытындысында Марат Мурзиев аудан әкімдіктеріне нақты тапсырмалар берді.
– «Таза Қазақстан» – тек сенбілік емес, өңірдің экологиялық мәдениетін қалыптастыратын жүйелі бағдарлама. Әр аудан күзгі маусымда жоспарды толық орындап, заңсыз қоқыс орындарына «нөлдік төзімділік» қағидатын ұстануы тиіс. Әрбір тұрғын өз ауласынан бастап табиғатты қорғауға үлес қосқанда ғана біз көздеген нәтижеге жетеміз, – деді ол.
Жиын соңында аудан әкімдіктеріне көгалдандыру мен санитариялық тазалық жұмыстарын күшейту, күзгі отырғызу науқанын толық орындау және қоғамдық бақылауды арттыру тапсырылды.

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 97
2025 жылдың 16 қыркүйегінен бастап Қазақстан Республикасында сталкинг үшін қылмыстық жауапкершілік енгізілді.
Сталкинг – бұл зорлық-зомбылық қолданылмағанымен, адамның психологиялық жай-күйіне елеулі зиян келтіретін және оның еркінен тыс тұрақты түрде қудалау, артынан қалмау немесе мазалау әрекеттері. Мұндай әрекеттер адамға үнемі қысым көрсетіп, оның қалыпты өмір сүруіне кедергі келтіреді, ал кей жағдайда қауіп пен үрей сезімін тудырады.
Сталкингке жататын іс-әрекеттердің қатарында:
* азаматтың жеке шекарасын бұзып, оның ізіне түсу;
* бірнеше рет негізсіз қоңырау шалу немесе хабарламалар жолдау;
* интернет пен әлеуметтік желілер арқылы бақылау жүргізіп, қорқыныш немесе алаңдаушылық сезімін қалыптастыру;
* адамның жеке өміріне заңсыз араласу секілді әрекеттер бар.
Аталған қудалау түрлеріне жол бермеу және азаматтардың қауіпсіздігін күшейту мақсатында заңнамаға өзгерістер енгізілді. Енді осындай әрекеттер үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 115-1-бабына сәйкес қылмыстық жауапкершілік қарастырылған. Бұл бап бойынша кінәлі тұлғаларға айыппұл салу, түзеу жұмыстары немесе қамаққа алу сияқты жаза түрлері қолданылуы мүмкін.
Егер сіз немесе жақындарыңыз сталкинг әрекетіне тап болса, дереу “102” арнасына хабарласу қажеттігін ескертеміз.
Құқығыңыздың тапталуына жол бермеңіз!

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 114
Әлеуметтік салаға баса мән беріп, қолдау танытатын мемлекетте масылдық психологиясы да қылаң беріп отырады. Қазірде әлеуметтік көмек, мемлекет тарапынан халықтың осал топтарына берілетін жәрдемақы сынды демеуге ғана арқа сүйеп өмір сүруді көксеу түсінігі белең алып барады. Қоғам дертке айналып, масылдыққа үндейтін мерез мінезден арылғанда ғана түзелетіні анық.
Бүгінде әлеуметтік масылдық пиғылынан арылу ауқымды мәселеге айналып отыр. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» атты Жолдауында әлеуметтік міндеттемелерді қаржыландыру ісінде өңірлердің ахуалын қайта таразылау қажеттігін ескертті.
Мынаған баса мән берген жөн. Бұдан былай да мемлекет тарапынан әлеуметтік көмек көрсету, қамқорлық таныту жалғасын таба береді. Айталық, биылғы сегіз айдың ішінде көпбалалы отбасыларға, марапатталған аналарға берілетін мемлекеттік жәрдемақы аударуға 354,5 млрд теңге жұмсалған. Яғни 856,2 мың отбасы, оның ішінде: көпбалалы 613,4 мың отбасына 308,9 млрд теңге, наградталған аналарға (242,8 мың адам) 45,6 млрд теңге берілді.
Елімізде көпбалалы отбасыға берілетін мемлекеттік жәрдемақыға төрт, одан да көп бірге тұратын кәмелетке толмаған немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі бөлімде оқитын студент балалары бар отбасылар табысына қарамастан үміткер бола алады. Биылғы қаңтар айынан бері төрт баласы бар отбасына 16,03 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде (АЕК) 63 030 теңгеден төленіп келеді. Бес балалы отбасына – 20,04 АЕК (78 798 теңге), алты балаға 24,05 АЕК (94 565 теңге), жеті балаға 28,06 АЕК (110 332 теңге) беріледі. Бұған қоса «Күміс алқа» иегері ретінде 25 165 теңге көлемінде ай сайын жәрдемақы төленеді. Сондай-ақ «Алтын алқа», «Батыр Ана» атағын алған, І, ІІ дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған аналарға 29 097 теңге (7,40 АЕК) беріледі. Сегіз, одан да көп баласы бар отбасыларға әр балаға 4 АЕК мөлшерінде мемлекеттік жәрдемақы аударылады. Осы жылдың 1 қаңтарынан бастап көпбалалы отбасыларға тағайындалатын мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері 6,5 %-ға артты.
Биылғы Жолдауда халықтың осал тобына әлеуметтік көмек, қолдау әрдайым көрсетілетіні атап өтілді. Дегенмен шын мұқтаждардың арасында «жолын тапқандардың» да еніп кетуіне бейжай қарамау керек. Президент әлеуметтік көмек көрсету тетігін қайта пысықтау қажеттігін тапсыра келіп: «Жүргенге жөргем ілінеді» деген қағидатты енгізіп, өңірлердің әлеуметтік міндеттемелерін қаржыландыру мәселесін қайта қараған жөн. Сонымен қатар аймақтардағы әлеуметтік тұрғыдан осал топтағы азаматтарға бөлінетін әлеуметтік төлемдерді біріздендіру керек. Мемлекеттің көз алдындағыдан басқаны көрмей, бәріне көне беретін әлеуметтік саясаты жүзден астам түрлі жеңілдіктің пайда болуына әкеп соқтырды. Осы жеңілдіктерді әперемін деп «көмек қолын» созатын жылпостар да көбейді», деді.
Мемлекет өз халқына әлеуметтік саладағы міндеттерін орындаудан бас тартпайды. Тек бір ізге түсіп, жүйелі жоспармен жүзеге асырылуға тиіс. Кезінде әлеуметтік салаға жауаптылар толық емес отбасы мүшелерін де жеңілдікке мұқтаждар санатына қосты. Мұның салдары елде ажырасудың артуына әкеліп соқты. Бүгінде еліміз – дәм-тұзы жараспай айырылысқандардың статистикасы жөнінен әлемде алдыңғы қатарда. Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, былтыр АХАТ органдарында 123,6 мың неке тіркелген. 2023 жылмен салыстырғанда некелесу көрсеткіші 2,2%-ға артқан. Бірақ ажырасу көп. Өткен жылы 40,5 мың отбасы ажырасқан. Бұл дегеніміз шаңырақ құрған әрбір үшінші отбасының шаңырағына сызат түскенін аңғартады. Әсіресе қалалық жерде неке бұзу дерегі жиі тіркелген. Өкініштісі, жастар арасында ажырасу артпаса, кемімей тұр. Мемлекеттен берілетін түрлі әлеуметтік көмек, төмендетілген пайызбен тұрғын үй ипотекалық бағдарламасына қатысу үшін де «ажырасатындар» бар.
Мемлекет басшысы Жолдауында жалқаулық түбі жарға жығатынын да атап өтті. «Біз өзіміз жалқаулық пен масылдыққа жол беріп отырмыз. Отбасы мүшелерінің барлығы дерлік нысаналы әлеуметтік көмек пен жәрдемақы алатын болса, жұмыс істеудің не қажеті бар? Турасын айтсақ, әлеуметтік салада оңтайлы шешім қабылдаудың орнына, Үкімет кемінде 15 жыл бойы әлеуметтік масылдық пен әлеуметтік алаяқтыққа жол беріп келді», деп қынжылыс білдірді.
Отбасының табысын көлегейлеп, мал-мүлкін жасырып, қаржылық кіріс көзін азайту арқылы әлеуметтік төлем алушылардың қатарына енуді көздейтіндер көбейіп барады. Әлеуметтанушы мамандар «Жат жарылқамаса да, өз елім өлтірмейді» деген психологияға арқа сүйеу бақуатты ғұмыр кешудің көрінісі еместігін айтады. Көпбалалы отбасыларға берілетін, яғни әрбір перзентіне есептеліп аударылатын жәрдемақы мен әлеуметтік төлемнен артық табыс табуға ұмтылмайтын жандар бар. Мұның ақыры әлеуметтік масылдыққа әкеліп ұрындырады.
Әлеуметтанушылар кеңестік дәуірдің психологиясын бойына сіңіріп алған жандар «мемлекет бізді асырауға міндетті, әрдайым қамқорлық көрсетуге тиіс» деген түсінікке арқа сүйейтінін алға тартады. Бүгінде мемлекеттің қолдауымен ғана әрекет етіп, қаржылық мәселесін шешуде өздігінен жол табуға ұмтылмайтын кейбір кәсіпкерлер де бар. Олар тек қазынадан қолдау қаржысын алсам болды деген пиғылмен шаруасын дөңгелетеді. Мемлекетке игілігін көрсетуге келгенде сараңдық танытады.
Әлеуметтік масылдықтың өршуіне бос жұмыс орындарына орналасуға «екі қолға бір күрек» таппай жүрген жандардың құлықсыздығы әсер етеді. Ай сайынғы еңбекақы мөлшері аз деген желеумен жұмыстан бас тартып, тек әлеуметтік төлемдер мен көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақымен күнелтуді қош көреді. Айлық еңбекақы мөлшерінің аздығын сылтау етіп, еңбектенуге құлықсыздық танытуға қатысты бір мысал. Биыл жазда біздің ауылда іргелі шаруашылық иесі мая-мая шөпті көліктен түсіріп, жинап беруге ауыл тұрғындарын шақырды. Бірақ жұмыс иесінің ұсынған қаржы мөлшерін қомсынған тұрғындар бас тартты. Ал көрші ауылдан келген төрт-бес жігіт жарты күннің ішінде буылған шөпті көліктен түсіріп, жинап беріп, еңбекақысын алып кетті. Төлейтін соманы азырқанған ауылдағы жұмыссыз жастар осылай несібеден қағылды. Мұндай мысалдар жетіп артылады.
Мемлекеттің әлеуметтік міндеттерінің бастауында отбасына қорған болу, ана мен балаға қамқорлық таныту тұрғандықтан да масылдық психологиясы артты. Жастардың ажырасу көрсеткішінің күрт артуына әлеуметтік жеңілдікпен, мемлекеттік бағдарлама аясында пәтер алу да «септігін тигізгені» анық. Мысалы, жас отбасыларға мемлекеттік бағдарламамен, ипотекаға рәсімдеп пәтер беру бағдарламалары бар. Бұрын жас отбасылардың шектік жас мөлшері 29 жасқа дейін болса, бертінде 35 жасқа ұзартылды. Мұның өзі кейбір азаматтарға аздық ететін көрінеді. Тұрғын үй бағдарламасына өтініш жазғанда отбасындағы ерлі-зайыптының да жас мөлшері 35-тен аспауға тиіс. Тығырықтан шығудың бір «айласы» – ажырасу. Мәселен, жас отбасы мәртебесі арқылы мемлекеттен пәтер алуға ұмтылған отбасында күйеуінің жасы 36-да болуы мүмкін. Ал әйелі – 31-де. Содан заңдық негізде ажырасуға арыз жазып, әйел толық емес отбасы есебінде тұрғын үй кезегіне тұрады. Сайып келгенде, бұл схема да әлеуметтік масылдық белгісін аңғартады.
Президент жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтының ғылыми хатшысы Айгүл Көшербаева қоғамдық сана «алма піс, аузыма түс» дейтін жалқаулық ұғымынан тазарғанда ғана көзқарас өзгеретінін алға тартады.
«Әлеуметтік масылдық – еңбекке қабілетті азаматтардың мемлекет тарапынан берілетін көмекке тәуелді болып, еңбек етуге ұмтылмау жағдайы. Мұндай үрдіс ұзақмерзімді келешекте ел экономикасына да, әлеуметтік жүйеге де кері әсерін тигізуі мүмкін. Биылғы Жолдауында Президент әлеуметтік төлемдер мен жеңілдіктерді цифрландыру, орталықтандыру, оңтайландыру қажеттігін атап өтті. Бұл көмекті нақты мұқтаж жандарға бағыттап, артық, қайталанатын төлемдерді болдырмауға жол ашады. Халықаралық тәжірибе мұндай тәсілдің тиімділігін көрсетіп отыр. Мысалы, Германияда әлеуметтік көмек тек еңбекпен қамту бағдарламаларына қатысқан, қайта даярлаудан өткен немесе жұмыс іздеп жүрген азаматтарға ғана беріледі. Швецияда да осыған ұқсас тәсіл бар: әлеуметтік көмек еңбекке белсенді қатысумен қатар жүреді. Бізде де мемлекеттің қолдау шаралары мен еңбекке белсенділік қатар өрбуі қажет. Елімізде осы бағытта нақты қадамдар жасалып жатыр», деді сарапшы.
Он екі мүшесі сау азаматтың еңбек етуге ықылас танытпай, мемлекетке міндет артуы тоқтамай, масылдық психологиядан арылмайтынымыз анық. Сондықтан бұл кеселді жаппай айыптап, ел болып күрескенде ғана жеңе аламыз.

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 86
Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауы – «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» аясында туризмді дамыту жұмысының өзектендірілуі қаралды.
Премьер-министрдің орынбасары Ермек Көшербаев орталық мемлекеттік органдар мен өңірлердің өкілдерімен кеңес өткізді. Кездесу барысында туризм мәселелері мен туристік аймақтардың жағдайы бойынша Президенттің тапсырмасын жүзеге асыру туралы есептер тыңдалды. Сонымен қатар елдің негізгі туристік дестинацияларына жасалған іссапарлардың нәтижесі ұсынылды.
Ермек Көшербаев қабылданып жатқан шаралардың жеткіліксіз екенін атап өтіп, инфрақұрылымды дамыту мен туристік нысандардағы көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру жұмысын жеделдетудің маңыздылығын ерекше көрсетті. Мемлекет басшысының жаңа тапсырмаларын ескере отырып, алдағы жазғы маусымға курорттық аймақтарды даярлауға баса назар аударылды.
«Туризмді дамыту – бұл тек қана экономикалық үлес емес, сонымен қатар елдің халықаралық имиджін нығайтудың, инвестициялық тартымдылығын арттырудың және өңірлерді дамытудың маңызды факторы. Осы мақсаттарға қол жеткізу үшін заманауи инфрақұрылым салумен қатар, әлемдік озық тәжірибелерге сәйкес келетін жоғары сервис стандарттарын қалыптастыру қажет», деді Премьер-министрдің орынбасары.
Үкімет туризмді ұлттық экономиканың негізгі драйверлерінің бірі ретінде қарастырады. Маңызды шарт ретінде шағын және орта бизнестің белсенді қатысуы, сондай-ақ отандық және шетелдік туристерге қызмет көрсету ісіне халықтың кең ауқымын тарту қажеттілігі аталды.
Жиын қорытындысы бойынша мемлекеттік органдарға курорттық аймақтардың абаттандыру стандарттары мен туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, шетелдік қонақтарға паспорттық бақылау рәсімдерін жеңілдету, сұранысқа ие әуе бағыттарына халықаралық лоукостерлерді тарту, сондай-ақ туристік қызметтердің сапасын арттыруға бағытталған бірқатар басқа да шараларды жүзеге асыру тапсырылды.

- Информация о материале
- Категория: Аймақта
- Read Time: 1 min
- : 94
Жаһанды қызықтырған жасанды интеллект қазір барлық салада қарқын алып келеді. Мемлекет басшысы биылғы Жолдауында бұл бағыттың білім беру жүйесінде де басымдыққа ие болуы қажеттігін атап өтті. «Жасанды интеллектімен жұмыс істеу құзыретін қалыптастыру әлдеқайда ерте жастан, яғни мектеп қабырғасынан қолға алынуға тиіс. Осыған орай бірқатар бастаманы жүзеге асырған жөн. Ең алдымен, мектеп оқушыларына арналған жасанды интеллект негіздері туралы бағдарлама және оқу материалдарын әзірлеу қажет. Ұстаздардың жасанды интеллект технологиясын меңгеру дағдысын да қалыптастыру керек болады. Қашықтан оқыту тәсілі және жасанды интеллект технологиясы негізінде «Qazaq Digital Mektebi» атты шағын жинақты мектеп үлгісін әзірлеуіміз қажет. Мұндай платформа ауылдағы оқушыларды сапалы оқу тәсілдерімен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді», деді Президент. Осыған орай біз білім саласына ЖИ-ді енгізу, мұғалімдердің біліктілігін арттыру, маман даярлау және қауіпсіздік мәселелері жөнінде сала мамандарын әңгімеге тартқан едік. Оқу-ағарту министрлігі Орта білім комитетінің төрағасы Қаныбек Жұмашев, Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының директоры Нәзипа Аюбаева, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Жасанды интеллект кафедрасының меңгерушісі Бибігүл Разахова, Жасанды интеллектіні дамыту қауымдастығы төрағасының орынбасары Анар Төлеубаева өзекті тақырып жөніндегі ойларын ортаға салды.
– Жасанды интеллект білім саласына не өзгеріс әкеледі?
Қаныбек ЖҰМАШЕВ:
– Бүгінде барлық салаға жасанды интеллект еніп жатыр. Қазірдің өзінде біздің педагогтер оны оқу үдерісіне қолданып отыр. Мәселен, осы жылдың алғашқы алты айында 160 мың мұғалім арнайы дайындықтан өтті. Бүгінгі уақытта барлық мұғалімге арналған ақысыз онлайн курсты ұйымдастыра бастадық. Бірақ атап өтеріміз, жасанды интеллект ұстаз орнын баспайды. Ертеңгі күні балаларды сыныпқа кіргізіп, тек жасанды интеллект сабақ береді деген үрдіс болмайды. Ондай жайт мүлде қарастырылмаған. Жасанды интеллект тек мұғалімге көмекші құрал ретінде тиімді болады, ал негізгі білім беру барысының жауапкершілігі педагогтің өзінде қала береді.
Бибігүл РАЗАХОВА:
– Жасанды интеллект білім жүйесіне құрылымдық өзгеріс әкеледі. Бұл жаңалықтар білім беру мазмұнынан бастап, оқыту әдістері мен білімді бағалауға дейінгі барлық компонентке әсер етеді. Атап айтатын болсақ, ЖИ оқытушыларға жеке білім беру траекторияларын анықтауда, әрбір оқушының қабілеті мен қызығушылығына қарай бейімделген оқыту жолын қалыптастыруға жол ашады.
Бейімделген оқыту жүйелері мен диагностикалық платформалар арқылы іске асады. Оқу бағдарламаларын, тест тапсырмаларын, есептер мен жауап үлгілерін автоматты түрде құрастыра алады. Бұл уақыт үнемдеуге және оқыту сапасын арттыруға ықпал етеді. Сондай-ақ оқушылардың білім деңгейін нақты және әділ бағалауды жүзеге асырады. Сонымен қатар жасанды интеллект көмегімен оқушының қай тұста қиналғанын нақты анықтап, пысықтауға болады. Көру, есту немесе сөйлеу қабілеті шектеулі оқушыларға арнайы құралдар мен аудио-визуалды көмекші жүйелерді жасанды интеллектімен әзірлеуге мүмкіндік бар. ЖИ мұғалімдерге ғана емес, сонымен бірге білім алушылардың да жеке оқу көмекшісі бола алады.
Анар ТӨЛЕУБАЕВА:
– Жасанды интеллект білім саласына біраз өзгеріс әкелетіні анық. Бірақ әуелі ЖИ-ді дұрыс әрі жауапты пайдалану туралы ойлануымыз керек. Өйткені бұл даму ғана емес, сонымен қатар оқушы мен мұғалімнің қауіпсіздігін, бүкіл оқу үдерісінің әділдігін қамтамасыз ету міндеті.
ЖИ-дің басты артықшылығы – оқытуды дараландыру мүмкіндігі. Сондай-ақ мұғалімдердің ең көп шағымданатын мәселесі – қағазбастылық. Қазіргі уақытта ЖИ-дің көмегімен құжаттарды рәсімдеу, сабақ жоспарларын жүйелеу, тіпті ата-аналармен байланыс орнату жұмыстары жеңілдейді. Мұғалімнің негізгі міндеті – балаға білім беру ісіне көбірек көңіл бөлуіне жол ашады.
Алайда жасанды интеллектіні шектен тыс қолданудың да қаупі бар. Ол оқушының ойлау қабілетін әлсіретіп, дайын жауапқа үйретіп қоюы мүмкін. Сондықтан ЖИ-ді толыққанды құрал ретінде қарастыруға болмайды. Ол – көмекші, бағыттаушы. Осы жерде ұлттық деңгейде нақты регламенттер, заңнамалық база мен этикалық нормалар қажет. Әйтпесе технологияның пайдасымен бірге қауіп-қатері де қатар жүреді.
Нәзипа АЮБАЕВА:
– Мемлекет басшысы биылғы Жолдауында білім беру жүйесіне жасанды интеллект игіліктерін енгізу міндетін жүктеді. Ел экономикасын дамытудың басты тетіктерінің бірі – ғылым мен білім саласына жасанды интеллект шешімдерін енгізу. Орта білім беру жүйесінде жасанды интеллектіні қолдану маңызды жаңашылдық әкеледі. Біріншіден, әр оқушының деңгейі, қабілет-қарымы мен қызығушылығына қарай дербес тапсырмалар дайындауға ЖИ таптырмас құрал. Сонымен қатар ЖИ ұстаздардың уақытын үнемдейді. Жасанды зерде арқылы мұғалімнің күнделікті жұмысы едәуір жеңілдейді. Сабақ дайындау, кері байланыс тапсырмаларын тексеру, мәтін құрастыру, статистика шығару, оқушылардың үлгерімін талдау секілді күнделікті міндеттерін ЖИ көмегімен автоматты түрде орындайды. Нәтижесінде, мұғалім оқушылармен шығармашылық жұмысқа көбірек уақыт бөледі.
Жасанды интеллектінің тағы бір артықшылығы – қашықтан білім алудағы тең мүмкіндік. Ауыл мектептеріндегі оқушылар да заманауи құралдарды пайдалана алады. Бұл – сапалы білімге қолжетімділікті арттыратын қадам.
– Ұстаздардың жасанды интеллектіні меңгеру дағдысын қалыптастыру, оны сабаққа кіріктіру қай деңгейде?
Қаныбек ЖҰМАШЕВ:
– Жаңа оқу жылының басында 400 мыңға жуық педагог орта білім беру жүйесінде жасанды интеллект бойынша дайындықтан өтеді. Біз жасанды интеллектіні сабаққа енгізгелі отырмыз. Біріншіден, бастауыш сыныптарда «Цифрлық сауаттылық» деген пән бар. Ал 5-сыныптан бастап «Информатика» пәні оқытылады. Енді осы екі пәнге жасанды интеллектіге қатысты бағдарламалар енгізіледі. Осы арқылы оқушылар негізгі түсініктерді меңгереді. Сонымен қатар әрбір мұғалім өз пәнінде жасанды интеллектіні қолдана бастайды. Бұл жобаның тиімділігін арттыру үшін әрі қажет болған жағдайда түзетулер енгізіп отыру мақсатында қанатқақты жоба жүргізуді қолға алдық. Оған Астана қаласының мектептері, 217 «Келешек мектебі» тартылады. Жалпы, 380 мыңнан астам оқушы және 22 мыңнан астам мұғалім қатысады. Осылайша, бірінші жартыжылдықта, қаңтар айына дейін, белгіленген мектептерде жасанды интеллектіні енгізу басталып кетеді. Кейін қосымша эксперименттің аралық нәтижелерін ескере отырып, қаңтар-ақпан айларында қамтылатын оқушылар мен мектептердің санын біртіндеп арттыруды жоспарлап отырмыз. Қазіргі балалардың техникаға бейімділігі жоғары. Олар туғаннан әлеуметтік желіні де, телефонды да, техниканың тілін де тез меңгереді. Сондықтан бұны қабылдап әкететіні сөзсіз. Дегенмен бізде мемлекеттік білім стандарты бар. Сондықтан оқу барысына кез келген жаңа құралды енгізу оңай емес, ол үшін жан-жақты тексеру қажет. Алдымен сынақ кезеңін аяқтап, содан кейін ғана енгіземіз. Егер қажетті ақпаратты балаларға ыңғайлы әдіспен жеткізетін болсақ, білім сапасын арттыруға ықпал етеді.
Нәзипа АЮБАЕВА:
– Ы.Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясы ЖИ қолдану бойынша этикалық стандарттар мен академиялық адалдық ережелерін дайындады. Сонымен қатар академия ұжымы ЖИ-ді этикалық қолдану жөніндегі нұсқаулық әзірледі. Бұл – техникалық нұсқаулық емес, мұғалім қызметіне пайдалы құндылықтар жинақталған құжат. «Мұғалім – оқушыға ЖИ-ді сауатты пайдалануды үйрететін жетекші тұлға» деген қағидат сақталады.
Биылғы оқу жылында мектептегі «Цифрлық сауаттылық» және «Информатика» пәндеріне жасанды интеллект негіздеріне арналған тақырыптар енді. Осы тұста айта кетерлігі, мектеп бағдарламасына жасанды интеллект жеке оқу пәні ретінде емес, жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндер мен қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы пәндер мазмұнына кіріктіріліп енгізіліп жатыр.
Бастауыш сынып білім алушылары ЖИ туралы қарапайым түсініктер, қауіпсіздік ережелері, этикалық нормалар туралы білімді «Цифрлық сауаттылық» оқу пәні арқылы меңгереді. Ал негізгі және жоғары сыныптарда ЖИ туралы білім «Информатика» пәнінде оқытылады. Аталған пәндегі алгоритмдер, деректерді өңдеу, машиналық оқыту негіздері сынды тақырыптарын оқытуда білім алушылар ЖИ-ді қолдану құзыретін игереді. Сонымен қатар орта білім беру ұйымдарына «Day of AI» сияқты ашық әдістемелік кешендер қолданылып, дайын сценарийлер, тапсырмалар және жобалар ұсынылады. Бұл оқу материалдары үнемі жаңартылып отырады. ЖИ орта білім беру жүйесіне оқу пәндері мазмұнына кезең-кезеңмен және білім алушылардың жас ерекшеліктеріне қарай енгізіледі.
Анар ТӨЛЕУБАЕВА:
– Бұл – осы күннің ең өзекті мәселелерінің бірі. Біз балаларды ерте дамыту институтымен бірлесіп, тәрбиешілерді, мұғалімдерді, әдіскерлерді жасанды интеллект құралдарымен жұмыс істеуге үйрету бойынша курстар өткіздік. Қызығы, қатысушылардың көпшілігі – орта жастағы, 45–50-дегі әйелдер болды. Кейбірі қарапайым электрондық поштаның құпиясөзін де есте сақтай алмайтын адамдар. Соған қарамастан, біз оларды «ChatGPT» жүйесіне тіркеп, промпт жазуды үйреттік. Нәтижесінде, олар жасанды интеллектінің көмегімен сабақ жоспарларын дайындап, тәрбиелік іс-шараларға арналған сценарийлер құрастыра алатын деңгейге жетті.
Бұл тәжірибе бізге мына нәрсені дәлелдеді: егер дұрыс бағыт-бағдар берілсе, мұғалімдердің жас ерекшелігіне қарамастан, жаңа технологияға бейімделу қабілеті жоғары. Жас буын ұстаздар ЖИ-ді жылдам қабылдаса, орта буын мұқият үйренеді, ал үлкен буын алғашқыда сенімсіздік танытқанымен, уақыт өте келе олар да пайдасын көреді. Мұның бәрі педагогтердің кәсіби құзыреттілігін арттыруға жол ашады. Демек ЖИ – ұстаздың орнын басатын құрал емес, керісінше, оның жұмысын жеңілдетіп, шығармашылыққа көбірек уақыт бөлуіне жағдай жасайтын серіктес. Болашақта мұғалімнің кәсіби дағдылары қатарында жасанды интеллектімен жұмыс істеу қабілеті негізгі талаптардың біріне айналары сөзсіз.
– Университетте жасанды интеллект мамандарын даярлау үдерісі қалай жүріп жатыр?
Бибігүл РАЗАХОВА:
– Жоғары оқу орындарында жасанды интеллект саласына маман даярлау мемлекет үшін стратегиялық маңызға ие. Бұл үдеріс техникалық біліммен ғана шектелмей, пәнаралық бағытта жүзеге асырылып жатыр. Университеттерде ЖИ мамандарын даярлау бакалавриат, магистратура, PhD деңгейлерінде жүргізіледі. Әр деңгейде күрделілік пен бағыт ерекшелігі ескеріледі. Білім беру бағдарламаларында Машиналық оқыту, Компьютерлік көру, Білімді бейнелеу модельдері, Нейро желілер, Терең оқыту, Табиғи тілді өңдеу сынды модульдер қарастырылған.
ЖИ тек ақпараттық технологиялар бағытындағы факультеттермен шектелмейді. Университеттерде гуманитарлық, әлеуметтік, экономикалық және жаратылыстану салаларына арналған ЖИ курстары енгізіле бастады. ЖИ курстары үшін арнайы лабораториялар, білім беру деректер базасы, сондай-ақ оқытушылардың біліктілігін арттыру курстары ұйымдастырылады. Қазақстан мен Қытай арасындағы ынтымақтастық нәтижесінде Еуразия ұлттық университетінде «Лу Бань шеберханасы» ашылды. Мұндай шеберхананың ашылуы студенттерімізге Қытайдың заманауи жабдықтарын пайдалана отырып, жасанды интеллект бойынша тәжірибеге бағытталған курстарды игеруге жол ашты. Сондай-ақ зерттеу топтары мен докторанттар ЖИ және өнеркәсіптік технологиялар саласындағы гранттық тақырыптарды қамтитын ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындауға пайдаланады. ЖИ білімін университеттен бастау жеткіліксіз. Сондықтан «Мектеп-колледж-ЖОО» тізбегін қалыптастыру үшін мектеп оқушыларына арналған ЖИ негіздері пәнін дайындап, колледждермен байланыс орнату қажет.
– Жасанды интеллектіні білім саласына енгізгенде, ең алдымен қандай этикалық және әдістемелік мәселелерге назар аудару керек?
Анар ТӨЛЕУБАЕВА:
– Жасанды интеллектіні мектеп бағдарламасына енгізу – қажеттілік. Ең бастысы, оны қалай пайдаланамыз? Бұл жерде тепе-теңдік сақталуы керек. ЖИ баланы дайын білімге үйретіп қоймай, оның ізденісін арттыруға да септігін тигізуі қажет. Сондықтан әр қадам ұлттық регламентпен, нақты ережелермен бекітілуге тиіс.
Елімізде ЖИ-ді қолданудың құқықтық негіздері жасалса, мұғалімдер мен ата-аналардың сенімі артады. Қауіпсіздік – тек техникалық жағынан ғана емес, этикалық тұрғыдан да маңызды. Баланың жеке деректерін қорғау, тапсырмалардың әділ орындалуын қадағалау, білімді бағалауда ашықтық сақтау – басты талап.
Осы тұрғыда мектеп бағдарламасына тек ЖИ-ді пайдалану емес, сыни ойлау мен цифрлық сауаттылық модульдерін енгізу аса қажет. Балаларға «қалай қолдануды» ғана емес, «неге толық сенуге болмайтынын» да түсіндіру керек. Өйткені технологияға тәуелділік білімнің сапасына кері әсер етуі мүмкін. ЖИ оқушының ақыл-ойын алмастыратын емес, оны дамытуға көмектесетін құрал ретінде қолданылғанда ғана шынайы нәтиже береді.
Бибігүл РАЗАХОВА:
– Жасанды интеллектіні білім беру саласына енгізгенде жеке деректердің құпиялылығы, авторлық құқық және заңсыз пайдаланудың алдын алу, генеративті ЖИ қолданудың этикалық аспектілеріне назар аударуымыз керек. ЖИ оқытушыны алмастырмайды, тек көмекші құрал. Шешім қабылдау жауапкершілігі адамның қолында қалуы керек.
Жасанды интеллектіні білім беру саласына енгізгенде келесі әдістемелік мәселелерге назар аударсақ деймін. Ең алдымен, ЖИ негіздері пәнін кезең-кезеңмен енгізу қажет. Одан соң, оқытушылардың жасанды интеллект технологиясын меңгеру дағдысын қалыптастыру керек. Сонымен қатар оқыту форматы мен ресурстарды әзірлеп, қашықтан оқыту мен офлайн оқытудың үйлесімін ескерген жөн. Тағы бір айта кетерлігі, қазақ тіліндегі ЖИ оқулығы мен оқу-әдістемелік құралдарды дайындауымыз қажет.
– «Qazaq Digital Mektebi»-нің басты артықшылығы қандай?
Нәзипа АЮБАЕВА:
– Ел Президенті Жолдауда атап өткендей, «Qazaq Digital Mektebi» – қашықтан оқыту мен жасанды интеллект технологиясына негізделген жоба.Жоба мақсаты – ЖИ мен цифрлық шешімдер көмегімен шалғайдағы ауыл оқушыларына сапалы білім беру. Аталған бастаманың артықшылығы бастауыш мектептен бастап-ақ оқушылардың ЖИ-сауаттылығы қалыптасады, мұғалімдердің цифрлық және ЖИ құзыреті артады, әдістемелік материалдар мен онлайн ресурстар баршамызға қолжетімді болады. Ең басты артықшылығы, «Qazaq Digital Mektebi» ауыл мен қала арасындағы білім теңдігін қамтамасыз етеді деген ойдамыз.
Дайындағандар –
Бекзат ҚҰЛШАР,
Айтолған ЖҮНІСХАН,
«Egemen Qazaqstan»
Еще материалы
- Цифрлық теңге қаржы жүйесін қалай өзгертеді?
- Ұлттық банк крипторезерв тұжырымдамасын әзірлеп жатыр
- Атырауда «Қауіпсіз жол» жедел-профилактикалық іс-шарасы басталды
- Бірлік саясатына нұқсан келтіретін кез келген әрекетке тосқауыл қойылады - Президент
- Қасым-Жомарт Тоқаев бейбітшілік қозғалысы идеясын талқылауды ұсынды