«Тәрбие – тал бесіктен» деп ата-бабаларымыз бекер айтпаса керек.

Баланы әдептілікке, сыпайылыққа, қайырымдылыққа сәби кезінен баулыған жөн. Бұрынырақта бір жас ерлі-зайыпты алты айлық нәрестесін ғұламаның алдына алып барып, «баланы қай кезден бастап тәрбиелеуіміз керек» деген сұрақ қойыпты. Сонда данышпан: -Шырақтарым, сендер 8-9 ай кешігіп қалыпсыздар,-деп жауап беріпті.

Яғни сәбиді бойға біткеннен кейін тәрбиелесе де артық етпейді деген сөз. Кішкене бөбек өз ұлтын, халқын, тілін сүюі үшін манағы айтқандай оның санасына салт-дәстүр, әдет-ғұрыпты «тәй-тәй» басып жүрген кезінен сіңіру қажет. Содан кейін үйде болса да, балабақша – бөбекжайда да ұғынықты тілмен үй жиһаз, мүліктерін, қолданыстағы бұйым, нәрсе, заттарды түсіндіру керек. Сол сияқты, шағын ертегілердің, мақал-мәтелдердің мазмұнын айтып отырса да артық етпесі анық. Қазақтың тілі өте бай, шұрайлы әрі әсерлі, тек соны дұрыс, орнымен тиімді, ұтымды пайдалану қажет. Өкінішке орай, қазіргі ата-ана түгілі, ата-әжелер де қазақ ертегілері мен батырлар жырын біле бермейді. Оған бұрынғы жүйені кінәлаймыз ба, әлде сол кездегі енжарлықтан көреміз бе, әйтеуір қазір 30-40-тардағы түгілі 50-60 –тағылардың өздері осы жағынан өте ақсайтыны жасырын емес.

Өткенді көксеп отырғаным жоқ. Біздер жоғары оқу орнында оқыған өткен ғасырдың 60-шы жылдардың аяғы, 70-ші жылдардың басында институтқа тікелей оқу (сырттай емес) өте қиын, күрделі болатын. Сабақтан қалсақ сөгіс естисің, сынақ тапсыру емтиханнан бірде-бір кем емес еді. Сондықтан, түлектер мектепке келгенде лезде үйренісіп, тастай батып, судай сіңіп кете беретін. Сабаққа нашар балалар бір сыныпта 2 жыл отыратын. Мұғалім балаға қатты айтса да дұрыс, батырып, ол түсінсін деп айтатын. Қазір педагог балаға ұрысса, ол ата-анасына айтып барады. Ал олар манағы мүғалімді жер-жерге сүйрелеуге, жанжалдасуға әзір тұрады. Мұны қате түсінетін балалар ұстазға деген көзқарасын өзгертіп, сабағын тыңдамайды. Сайып келгенде балада білім, мұғалімде бедел жоқ болып шыға келеді.

А.Ғұмаров